Jak w każdą drugą niedzielę miesiąca, 14 listopada spotkaliśmy się na Mszy Świętej w języku hiszpańskim w naszej bazylice,
a później w jednej z sal seminaryjnych. Jak przystało na miesiąc listopad, w sposób szczególny modliliśmy się za zmarłych oraz poznawaliśmy obrzędy związane z uroczystością Wszystkich Świętych i Dniem Zadusznym. W tym roku były to zwyczaje pochodzące z Meksyku. Po Mszy Świętej o godzinie 14:30 udaliśmy się do seminaryjnej rozmównicy, gdzie wcześniej została przygotowana sala z tradycyjnym ołtarzem zmarłych.
W Meksyku chrześcijańskie celebracje religijne przeplatają się z kulturą przedhiszpańską, podobnie jest w przypadku pamięci o zmarłych.
W wierzeniach ludowych dusze zmarłych za Bożym dopustem mogą w Dzień Zaduszny przybyć na ziemię, aby odwiedzić żyjących członków rodziny oraz miejsca bliskie zmarłemu. Na takie odwiedziny trzeba się specjalnie przygotować. Wykonuje się w tym celu ołtarz, na którym znajdują się ulubione przedmioty zmarłego, pokarmy, które mu wyjątkowo smakowały za życia, oraz rzeczy, mogące mu pomóc w wędrówce w zaświaty. Jeśli na przykład ołtarz jest poświęcony dziecku, przynosi się także zabawki i słodycze.
W tej ludowej tradycji przenikają się uczucia kontrastujące ze sobą, ból po stracie kochanej osoby oraz kolorowa zabawa i rozrywka, która ma być równocześnie pociechą dla zmarłego.
Ołtarz, który przygotowali państwo Diana i Sergio Valdes Rodriguez, był poświęcony zmarłemu papieżowi Janowi Pawłowi II. Znalazły się na nim kremówki, kiełbasa, owoce, które lubił Ojciec Święty. Nadto biblia, narty, sprzęt do chodzenia po górach. Tradycyjnie w centralnym miejscu znajduje się portret zmarłej osoby, więc i tym razem nie było inaczej.
Warto wymienić choć część elementów potrzebnych do zbudowania takiego ołtarza. Ważna jest również ich symbolika.
- łańcuchy papierowe w kolorze fioletowym i żółtym, które oznaczają przenikanie się śmierci i życia, ich współistnienie,
- „nakłuwany” papier (podobny do wycinanek), symbolizujący radość życia,
- kwiaty w trzech kolorach, które witają duszę: kwiat biały reprezentuje niebo, żółty ziemię, a fioletowy – żałobę,
- biały obrus, wyrażający czystość duchową i niebo,
- krucyfiks, który sprowadza błogosławieństwo,
- świece wraz z płomieniami reprezentują unoszenie się ducha, a światło – przewodnika w wędrówce duszy,
- owoce, jako ofiara natury,
- woda symbolizuje dawanie życia i siły podczas podróży,
- wapno usypane na kształt krzyża symbolizuje cztery kierunki świata
- sól, która sprawia, że ciało nie niszczeje i która je oczyszcza,
- fotografia lub obraz osoby, której dedykujemy ołtarz,
- ścieżka z pomarańczowych płatków kwiatów przed ołtarzem, która wskazuje wędrówkę dusz,
- rzeczy osobiste związane ze zmarłym.
Rodziny zapalają w nocy świece na grobie, wierząc, że wtedy duch zmarłego schodzi na ziemię i cieszy się z obecności członków rodziny oraz z przygotowanych dla niego samego różnych „prezentów”.
oprac. br. Piotr Szpunar